دانش ضمنی به دلیل دشواری در انتقال، گیرنده آن را از دانشی بهرهمند میکند که به دلیل کمیابی و دشواری در تقلید، مزیت رقابتی پایداری را به وجود آورده و بر کارایی تاثیر قابل توجه دارد.
به گزارش نووانا، صاحبه مسعودی- با ورود به عصر دانایی، نظام جدیدی از قدرت در عرصۀ بینالملل رقم خورده و در میان منابع قدرت، دانایی در برابر زور و ثروت قد علم کرده و باعث انقلاب در ماهیت قدرت شده است. ظهور نظام نوین تولید ثروت برمبنای دانایی، توجه به منابع انسانی را پر اهمیت میسازد. در نظام تولید ثروت کنونی دیگر کارکرد برمبنای قدرت عضلانی کاربردی ندارد؛ بلکه این مبادلۀ پیشرفتۀ داده‌ها و اطلاعات است که تولید ثروت میکند و قهرمان جدید عرصۀ قدرت، خلاقیت مبتنی بر اطلاعات جدید است نه بازوی کارگر و کارفرما. اکنون، ما در عصر دانش زندگی میکنیم. تکنولوژی دانشی است که برای ساخت کالاها و ارائۀ خدمات و بهبود نحوۀ استفاده از منابع محدود و با ارزش استفاده میشود.
براي كشورهاي درحال توسعه كه شكاف تکنولوژیکی عميقي با كشورهاي پيشرو دارند
روشهاي كسب تکنولوژي در يك كشور به دو صورت است: يا آن كشور بايد به صورت درونزا و با استفاده از تحقيقات داخلي تمام مراحل ايجاد يك تکنولوژي، از تحقيقات آزمايشگاهي و مراحل نيمه صنعتي تا مرحلۀ صنعتي را بهطور كامل در داخل طي كند يا اينكه به صورت برونزا يك تکنولوژي را از كشوري كه قبلاً آن را بهدست آورده است، انتقال دهد. براي كشورهاي درحال توسعه كه شكاف تکنولوژیکی عميقي با كشورهاي پيشرو دارند، ايجاد درونزاي تکنولوژي كاري زمانبر و پرهزينه است كه معمولاً به دليل عدم وجود ساختارهاي لازم براي به ثمر رسيدن تحقيقات، باعث اتلاف هزينههاي انساني و مالي و افزايش تصاعدي فاصله با كشورهاي توسعهيافته ميشود لذا برای این کشورها انتقال تکنولوژی روش مناسبتری است.
ایران هنوز موفق به انتقال و توسعه فناوری نشده است
کشورهای درحال توسعه نظیر ایران علیرغم سرمایهگذاریهای هنگفت در امر تکنولوژی و انتقال آن به علت فقدان نهادهای لازم برای انتقال کارآمد و مؤثر تکنولوژی و بومیسازی آن، عدم شناخت تکنولوژی و فرآیند انتقال آن و ضعفهای مدیریتی و سازماندهی، هنوز موفق به انتقال و توسعۀ تکنولوژی نشدهاند. در اكثر پروژههاى انتقال تکنولوژي در ايران بيشتر به ابعاد تكنيكى پروژه توجه شده است و در بسيارى از موارد ابعاد سازمانى از جمله نيروى انسانى و مهارتها و تجارب بسيار كم مورد توجه واقع شدهاند. تکنولوژي صرفاً يك ابزار نيست كه با خريد از يك مكان به مكان ديگر آورده شود. تکنولوژي، بصيرت، اهداف و ارزشهاى سازندگان آن را نيز شامل مىشود.
انتقال تکنولوژی به مثابه انتقال دانش تفسیر میشود
در رویکرد مبتنی بر دانش، انتقال تکنولوژی به مثابه انتقال دانش تفسیر میشود. این تأکید بر دانش موجب میشود که صرف دستیابی به تکنولوژی، انتقال تکنولوژی تلقی نشود، چرا که غایت انتقال از خرید برای دسترسی به تکنولوژی به اخذ دانش برای طراحی و تولید کالا و خدمات تحول یافته است.
کلید مزیت رقابتی دست یافتن به دانش ضمنی است
تسلط بر دانش، توان توسعه و ظرفیت تحول و ارتقا را فراهم میکند. در متون مدیریت دانش، از دو نوع دانش آشکار و ضمنی نام برده میشود. دانش آشکار قابل کدگذاری بوده و به آسانی منتقل میشود. اما دانش ضمنی قابلیت کدگذاری نداشته و از اینرو با دشواری در انتقال مواجه است و عمدتاً در انتقال تکنولوژی مورد غفلت واقع میشوند، حال آنکه کلید مزیت رقابتی دست یافتن به دانش ضمنی است. در واقع، دانش آشکار به لحاظ اینکه به آسانی قابل انتقال است میتواند مورد استفاده همگان واقع شود، اما دانش ضمنی به دلیل دشواری در انتقال به طور عمده منحصر به فرد باقی میماند؛ بنابراین کسب آن گیرنده را از دانشی بهرهمند میسازد که به دلیل کمیابی و دشواری در تقلید، مزیت رقابتی پایداری برای آن به ارمغان آورده و بر کارایی آن تأثیر قابل توجهی میگذارد.
صاحبه مسعودی- دکترای اقتصاد و مدرس دانشگاه